autor: Stanisław Kośmińsk
temat pracy dyplomowej - „Prorok”
promotor:prof. UMK Andrzej Borcz

Człowiek i drzewo. To zestawienie stanowi podstawę pracy dyplomowej pt. „Prorok”. Przebiega ono na zasadzie analogii, która jest zarówno językiem Biblii jak i sztuki.
Słowo drzewo występuje w Piśmie Świętym 354 razy, z czego w kilkudziesięciu miejscach odnosi się do człowieka na zasadzie analogii, porównania czy antropomorfizacji.     
Realizacja pt. Prorok składa się z czterech figur, przedstawiających biblijne postacie proroków: Mojżesza, Eliasza, Jonasza, Jana Chrzciciela. Rzeźby te wskazują na szczególne sytuacje z życia tych osób oraz charakterystyczne cechy misji prorockiej. Kontynuują język autorów natchnionych, nie sięgają jednak po środki literackie, ale plastyczne, nie po słowo, ale po obraz.   

JAN CHRZCICIEL -   Udzielał Chrztu w Jordanie, wzywał do nawrócenia i głosił nadejście Królestwa Bożego. Ochrzcił także Jezusa. Kiedy wypełnił swoją misję, został uwięziony, a później za sprawą Herodiady i jej córki Salome z rozkazu Heroda został ścięty.       
Pień odsłania przed nami swoje wnętrze w dwóch charakterystycznych dla drewna płaszczyznach. Przekrój poprzeczny, uzyskany siekierą i przy pomocy siły, nawiązuje do sposobu ścinania drzewa i do ścięcia Jana Chrzciciela. Przekrój wzdłużny pokazuje wnętrze, całą prawdę o drzewie. Widzimy wówczas wady drewna, jego słoje, kolor i pęknięcia. Otwarcie tego wnętrza tworzy miejsce dla wody, niczym kropielnicę, która odwołuje się do chrztu.                  

MOJŻESZ –  Mojżesz był pośrednikiem przymierza, jakie Bóg zawarł z narodem wybranym na górze Synaj. Znakiem tego przymierza było 10 przykazań spisanych na dwóch kamiennych tablicach.   
Rzeźba przedstawia Mojżesza wraz z tablicami dekalogu. Powstały one z tego samego pnia co postać proroka, można powiedzieć, że są jego integralną częścią. Forma, która powstała na tablicach poprzez rozłupanie pnia nie jest bezpośrednio uczyniona ludzką ręką. Tablice te pokazują jednocześnie wnętrze, środek pnia – człowieka. Przykazania nie są zapisane na tablicach kamiennych, ale na tablicach wnętrza człowieka, jego serca.   
 
ELIASZ - Jest jednym z największych proroków Starego Testamentu. Jego życiu i misji prorockiej towarzyszyły cudowne wydarzenia. Najbardziej niezwykłym było uniesienie Eliasza na ognistym wozie z rumakami do nieba. Wówczas na ziemię spadł płaszcz Eliasza. Płaszczem tym Eliasz zasłaniał twarz przed obliczem Boga, przez nałożenie płaszcza, Eliasz powołał swego sługę i następcę Elizeusza. Wody Jordanu uderzone tym płaszczem rozdzieliły się na dwie strony.     
Rzeźba przedstawia właściwie sam płaszcz Eliasza uniesiony na drewnianej podstawie (fragmencie pnia). Płaszcz wykonany jest z pnia drzewa jesionowego wydrążonego w środku. Niegdyś, gdy drzewo to rosło, zostało owinięte dokoła drutem kolczastym, który przez lata zarósł. Znajduje się we wnętrzu pnia, spowodował jego charakterystyczne zgrubienie.     
W rzeźbie drut ten spina niejako cały płaszcz. Symbolizuje to powołanie prorockie, które zostaje nadane niezależnie od człowieka i staje się ono jego częścią, wpływa na dalszy jego wzrost.   
                 

JONASZ – Prorok ten został posłany przez Boga do Niniwy, aby głosić jej mieszkańcom nawrócenie. Sprzeciwił się tej misji i wsiadł na statek płynący w przeciwnym kierunku. Kiedy z jego powodu na morzu nastała burza, wyrzucono Jonasza za burtę. Znalazł się w brzuchu wielkiej ryby, gdzie spędził trzy dni i trzy noce. Po tym wydarzeniu udał się do Niniwy, aby wypełnić wolę Boga.      
Jezus odnosząc się do proroka Jonasza przepowiedział swoją śmierć i zmartwychwstanie:  Albowiem jak Jonasz był trzy dni i trzy noce we wnętrznościach wielkiej ryby, tak Syn Człowieczy będzie trzy dni i trzy noce w łonie ziemi (Mt 12,40). Stąd mówimy o Znaku Jonasza.      
Wnętrze wielkiej ryby w którym znalazł się Jonasz było niczym grób – ciemne i bez wyjścia. Pusty w środku pień, przykryty betonową płytą oznacza właśnie takie miejsce. Rzeźba ta wskazuje na przemianę jaka zaszła w proroku, dzięki czemu zmienił swoje postępowanie i wypełnił wolę Boga. Mówi także o przemianie, przejściu ze śmierci do życia.